(26 خرداد 95)
خدا رحمت کند مرحوم شهید مطهری را، یک وقتی در تفسیر آیه ؛ «لیبلوکم ایکم احسن عملا» (1) می فرمود: از رسول اکرم (ص) معنای آیه را سوال کردند، فرمود: «ایکم احسن عقلا»! علامه مطهری در توضیح مطلب می فرمود: شخصی از کوفه خدمت امام صادق می آید و از مردم آنجا تعریف می کند که باسواد هستند و چنین و چنان. حضرت فرمود: عقلشان چقدر است؟ او در پاسخ گفت: من به این جهت فکر نکردم.
بعد داستان جالبی از میرزای شیرازی صاحب فتوای تحریم تنباکو نقل می کند که جماعتی از یک شهر مرتب به میرزا نامه می نوشتند در مورد عالم شهر خود که فردی عالم و با تقواست، مجتهد هم هست که شما او را تایید کنید و اجازتی مرحمت فرمایید. میرزا پاسخ نمی داد. بالأخره یک نفر را به نمایندگی به سامرا می فرستند تا از میرزا علت عدم تأیید را جویا شود. او خدمت میرزا می رسد و علت را جویا می شود. میرزا در پاسخ می گوید: «او فرد عالم و باتقوایی است اما در تأییدات خود ننوشتی چقدر عقل دارد؟ برای ملا علم و تقوا کافی نیست، عقل و دوراندیشی و هوشیاری و ادراک زمان خودش و شناخت مردم خودش لازم است. یک آدم ساده ابزار دست شیادها می شود، ابزاری از علم و تقوا در دست مشتی فاسق و فاجر، من نمی توانم کسی را فقط به دلیل علم و تقوا تأیید کنم در حالی که برای من محرز نیست او چقدر عقل دارد. من نمی توانم مقدرات اسلامی مردم را به دست کسی بدهم که عقل او برای من محرز نیست.» (2)
***
نطق تاریخی امام خمینی (ره) در باره کاپیتولاسیون، حیثیتی برای شاه و دستگاه استبداد باقی نگذاشت. آمریکا و رژیم صهیونیستی هیچ راهی برای مهار امام (ره) و سرسختی انقلابی او در مبارزه با استبداد جهانی و رژیم منحط پهلوی پیدا نکردند. نطق امام (ره) در افشای ماهیت کاپیتولاسیون و عمق وابستگی رژیم به دشمنان اسلام، راهی را برای آشتی با رژیم و مبارزات سیاسی مسالمت آمیز باقی نگذاشت. رژیم شاه در پاسخ به روشنگری امام (ره) در مورد خطرهایی که استقلال کشور را تهدید
می کرد، قائد اعظم اسلام و رهبر انقلاب اسلامی را به ترکیه و از آنجا به عراق تبعید کرد. تبعید امام (ره) به مثابه پایان دوره مبارزه سیاسی و مسالمت آمیز بود. رژیم جای تنفس سیاسی برای هیچ گروهی نگذاشته بود. در فضای سیاه اختناق، زندان و شکنجه، سکه رایج بود. در چنین فضایی برق شلیک گلوله ای درخشید و گلوی حسنعلی منصور نخست وزیر شاه را هدف گرفت. گلویی که صدای اهانت به مرجعیت از آن شنیده می شد. هلاکت منصور مثل توپ در کشور صدا کرد. برق امیدی در دل جوانان کشور پدید آورد. از آن روز نام هیئت های مؤتلفه اسلامی بر سر زبان ها افتاد. اصحاب مؤتلفه در پدیداری قیام 15 خرداد نیز نقش کلیدی داشتند. آنها به امام (ره) نزدیک بودند و بلاواسطه از وی رهنمود می گرفتند، آنها نمی توانستند تحمل کنند که رهبر نهضت اسلامی به اتهام یک سخنرانی روشنگرانه به تبعید فرستاده شود. اقدام انقلابی آنها آن زمان برای همه کسانی که دستی در مبارزه داشتند تحسین برانگیز بود. جرقه فعالیت های
مسلحانه علیه رژیم از همین تاریخ کلید خورد.
امروز، روز 26 خرداد است، روزی که قهرمانان اعدام انقلابی منصور، شجاعانه به پای چوبه دار می روند تا هزینه این اقدام انقلابی را بدهند. امانی ،
نیک نژاد، هرندی و بخارائی در چنین روزی نام خود و مؤتلفه اسلامی را در تاریخ معاصر ثبت کردند. برخی که آن روزگاران جرأت این را نداشتند که یک اعلامیه امام را در جیب خود بگذارند، این سوال را مطرح می کردند که آیا جوانان انقلابی مؤتلفه اسلامی برای اعدام منصور از امام حکم داشتند؟ نوه و نتیجه های آنها هم امروز همین سوال را تکرار می‌کنند که این اقدام شرعی، عقلانی و انقلابی بوده است؟ پاسخ روشن است. نیازی به این حکم نبوده. چون وجود فقهایی مانند شهید مطهری و شهید باهنر در سازمان مؤتلفه، از چنین حکمی یاران موتلفه را بی نیاز می کرد.
وجود آیت الله انواری در پرونده قتله منصور اصلاً این سوال را منتفی می کند. اگر او هم در این پرونده نبود، اعدام حسنعلی منصور یک اقدام شرعی، انقلابی بود و با عرف مبارزات ملت به ویژه در جریان نهضت ملی همخوانی داشت. مؤتلفه اسلامی ادامه جریان فدائیان اسلام بود. فدائیان اسلام در جریان مبارزات ملت در نهضت ملی شدن نفت، نخست وزیر کشی را یک عرف سیاسی کردند. کار انقلابی و جهادی، مختصات خود را دارد.
***
ما در جریان حوادث اول انقلاب و شرارت منافقین و لیبرال ها و نیز جنگ تحمیلی و پس از آن در نبرد نرم دشمن در غائله 18 تیر 78 و نیز فتنه سال 88 انقلابی عمل نکردیم. حتی در جاهایی که امام (ره) نظر صریح داشتند مصلحت جویانه و نرم خویانه با دشمن روبه رو شدیم. آسیب های آن را هم دیدیم. در اوج جنگ تحمیلی، امام (ره) چند بار صریح فرمود: «این ناوهای آمریکا را بزنید.» نیازی به این نظر هم نبود، باید می زدیم. پشت این زدن، عقلانیت انقلابی از نوع اقدام و عمل بود. از جنس کار شهدای مؤتلفه اسلامی در زدن منصور بود، اما نکردیم و هزینه های آن را هم پرداختیم. امروز بیش از هر زمانی نیاز به اقدام و عمل در همه عرصه های امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی داریم. این اقدام و عمل حتماً باید مبتنی بر عقلانیت انقلابی باشد. اینکه مقام معظم رهبری این روزها در هر سخنرانی و نامه و بیانیه ای روی کلمه انقلاب و انقلابی عمل کردن و انقلابی اندیشیدن و از همه مهم تر حفظ روحیه انقلابی تأکید دارند، همین است. ما در نبرد بی امان با استبداد جهانی، راه مسالمت آمیز نداریم. از هر فعل و قول آمریکایی ها بوی خصومت و دشمنی پایان ناپذیر علیه ملت ما استشمام می شود. سیاست لبخند جواب نمی دهد، هر جا ما اخم کردیم و انگشت را روی ماشه مقاومت چکاندیم، بردیم و هر جا دستمان سست شد و زبان نرم به کار بردیم، دشمن دچار توهم شد و فکر کرد می تواند ضربه را وارد کند.
***
هدف گفتگو‌های هسته ای انهدام زیرساخت های تحریم و برداشتن تحریم های ظالمانه بود، ما در برجام به این نتیجه نرسیدیم. رئیس دیپلماسی کشور در مجلس صریح می گوید؛ «برجام به معنای پایان خصومت آمریکا علیه ملت ایران نیست.» مفهوم این سخن این است که آمریکایی ها که از طریق تحریم ها خصومت خود را اعمال می کنند، حاضر نیستند آن را حتی با یک قرارداد حقوقی در کنار پنج کشور بزرگ که با ما بسته اند، رها کنند. مفهوم دیگر این سخن آن است که برجام فقط بهانه است که فقط یک طرف مؤدبانه، آن هم با آداب دیپلماتیک به تعهدات خود عمل کند و طرف دیگر همچنان بر طبل خصومت بکوبد.مردم و رهبری از دولت و دستگاه دیپلماسی کشور مطالبه قول و فعل انقلابی را دارند. این نیازی به حکم و اذن ندارد، هر چند احکام چنین رویکردی در متن نامه رهبری معظم انقلاب در پذیرش برجام آمده و مطالبات مجلس و شورای عالی امنیت ملی در آن به طور شفاف بیان شده است. وزیر خارجه و رئیس دولت یازدهم لحن برخورد خود با آمریکا را تغییر دهند. مسیر احسن عمل در این وادی از احسن عقل
می گذرد. احسن عقل هم حتماً باید مبتنی بر رویکردی انقلابی باشد. آنان که عمل انقلابی و عقلانی را تندروی می دانند، دستاوردهای انقلاب را به باد می دهند و دشمن را در ضربه زدن به ملت و استقلال اسلامی و ملی، تشویق می کنند.
محمدکاظم انبارلویی-anbarloee.ir