(24 اسفند 95)
تعامل سازنده با جهان از اهداف چشم انداز بیست ساله است. کسی با آن مخالفتی ندارد و تا کنون هم به آن تفوه نکرده است.
سرمایه گذاری خارجی یکی از راه‌های برون رفت از رکود و بهبود فضای کسب و کار و رونق تولید است. هر کس که الفبای رشد و توسعه اقتصادی را بداند ممکن نیست با آن مخالف باشد.
یکی از اهداف دولت یازدهم در سیاست خارجی این بوده که در تعامل با جهان راهی برای سرمایه گذاری خارجی پیدا کند. باید دید آیا موفق بوده است؟ در گام اول برای چنین اهدافی لازم بود که گفتگوهای هسته‌ای که در دولت گذشته هیچ گاه قطع نشد ادامه پیدا کند و ادامه پیدا کرد.
دولت یازدهم با ادعای اینکه رمز و رموز دیپلماسی را می‌داند و بر ممشای حقوق و حقوقدانی حرکت می‌کند پای در این وادی گذاشت. نتیجه تلاش‌های دولت از برجام سربرآورد. با آنکه قبل از انتخابات، رئیس جمهور منتخب ملت 70 درصد مشکلات کشور را ناشی از ضعف و سوء مدیریت می‌دانست و 30 درصد را مربوط به تحریم‌ها، اما پس از انتخابات همه مشکلات کشور از جمله آب خوردن مردم را هم به تحریم‌ها مربوط دانست. مجموعه تیم هسته‌ای کشور به مردم قول دادند که تحریم‌ها را بردارند، مردم هم پذیرفتند که هزینه آن را بپردازند.
روز توافق فرا رسید و در اولین روز اجرایی برجام رئیس جمهور محترم گفت: «امروز به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق در روز اجرای توافق، تمام تحریم ها حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی و اشاعه ای هم به صورتی که در قطعنامه بوده لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های مالی، تمام تحریم‌های بانکی، تمام تحریم‌های اقتصادی به طول کامل لغو خواهد شد نه تعلیق.»
آقای ظریف وزیر محترم خارجه و رئیس گفتگوهای هسته ای هم گفت: «کل تحریم‌های اقتصادی، مالی و پولی اتحادیه اروپا از روز اجرا، لغو و کلیه تحریم‌های اعمال شده از سوی ایالات متحده از روز اجرا متوقف می‌شود. این همان است که آقا فرمودند کل تحریم‌ها!»
بعد هم از «برجام» به عنوان «معجزه قرن»، «آفتاب تابان»، «فتح‌الفتوح!»، «تسلیم قدرت‌های بزرگ جهانی در برابر ایران» و حتی «بزرگ تر از فتح خرمشهر» یاد و معرفی شد.
هر چه منتقدین مشفق گفتند؛ این چیزی که شما امضاء کردید با آنچه ادعا می کنید نمی‌خواند، گوش نکردند که هیچ، در عوض زبان به طعن و تمسخر و اهانت گشودند و گفتند، اینها کاسب تحریم هستند، حسودی می کنند، متوهم هستند، عقب مانده اند، عصر حجری فکر می کنند و حتی «بی دین» هستند!
باز منتقدین صبوری کردند و گفتند اینهایی که شما امضاء کردید علی رغم بی‌دقتی‌های حقوقی و سیاسی و دیپلماتیک، طرف شما همین را اجرا نمی‌کند، باز هم مسئولین دولتی بنا را گذاشتند بر بی مهری، تحقیر، توهین و ناسزا و صریحاً گفتند قبول ندارید بروید به جهنم!
امروز یک سال و هشت ماه از امضای توافق گذشته است. نه تعاملی با جهان صورت گرفته، نه سرمایه گذاری درست درمانی شکل گرفته است.
در طول حیات انقلاب اسلامی قدرت‌های جهانی، منطقه ای یک حساب و کتاب برای جمهوری اسلامی باز کرده بودند و حریم و حرمت آن را رعایت می‌کردند اما امروز برخی از دولت‌های منطقه‌ای که قدمت آنها به نیم قرن هم نمی‌رسد برای ما شاخ و شانه می‌کشند. از قول و قرار لغو کل تحریم‌ها خبری نیست. فهرست‌های جدید از تحریم‌ها یکی پس از دیگری به آن اضافه شده و با پررویی تمام دارایی‌های ایران در آمریکا و اروپا مصادره و توقیف می‌شود، کاری که در هیچ یک از دولت‌های قبل از دولت یازدهم جرأت نمی‌کردند انجام دهند.
دولت‌های بسیاری به تهران آمدند ادای قرارداد و سرمایه گذاری خارجی درآوردند اما هیچ کدام تا کنون تحقق نیافته است. آنها می‌گویند ایران هنوز تحریم بانکی است، وقتی نمی‌شود 2 دلار از طریق سیستم بانکی جابجا کرد چه طور می‌شود سرمایه‌گذاری کرد؟ آنها می‌گویند وقتی آمریکا هر روز برای ما شاخ و شانه می کشد و می‌گوید چرا به ایران رفتید برای سرمایه‌گذاری، امنیتی برای سرمایه‌ها وجود ندارد.
این اواخر یک لشکر و حشم اقتصادی از سوئد به تهران آمدند و کلی قرارداد هم بستند با آن وضعیت زشت در منزل سفیر سوئد! دو روز بعد که به کشورشان رفتند دولت سوئد طرحی را برای تحریم کشورمان به شورای امنیت برد و دولت و ملت ما را تحقیر کرد. اما یک کلمه از همین حرف‌هایی که مسئولین دولتی به منتقدین می‌گویند، حاضر نیستند به آمریکا و اروپا به خاطر بدعهدی و نقض عهد و ادامه خصومت با ملت ایران بگویند! و عجیب اینجاست رئیس دولت به جای عبرت آموزی از این نوع تعامل با دنیا، سؤالاتی مطرح می کند که اصلاً معلوم نیست که سائل این سؤالات کیست؟
رئیس جمهور می‌گوید: «ما دولتی هسیتم که می گوییم باید از سرمایه گذاری خارجی استفاده کنیم، هر که می گوید نه، راه دیگری برود.» رئیس جمهور در جای دیگر نیز گفته است: «وقتی ما از تعامل با جهان سخن می‌گوییم بعضی ها بدشان می آید . نمی دانم چرا برخی به تعامل با جهان حساسیت دارند؟»
در پاسخ به این سؤالات رئیس جمهور محترم باید گفت؛
اولاً: چه کسی با سرمایه‌گذاری خارجی مخالف است جز خود سرمایه گذاران خارجی که زیر تیغ تهدید آمریکا هستند؟!
ثانیا:ً چه کسی از تعامل با دنیا بدش می‌آید یا حساسیت دارد؟
الان وقت طرح این پرسش ها نیست، وقت آن است که بگویند نتیجه تعامل با دنیا، آن هم با دیپلماسی التماسی چه بوده است؟
ثالثاً: خط کلی حرکت در راه دیگر، اقتصاد مقاومتی است که اگر تعامل با دنیا و سرمایه‌گذاری خارجی جواب نداد، حد اقل این مسیر را برویم. دولت چرا در این مسیر گام بر‌نمی دارد؟
رئیس جمهور محترم پس از گذشت یک سال و هشت ماه از امضای توافق برجام، در کنگره بین المللی روز شهید در مشهد می‌فرمایند: «سؤال می‌کنند که آیا همه تحریم ها پایان یافته؟ البته که نه!» خوب، ملت از رئیس جمهور محترم سؤال می‌کنند شما که یک سال و هشت ماه پیش هنگام امضای برجام فرمودید: «تمام تحریم ها حتی تحریم های تسلیحاتی و موشکی و... لغو خواهد شد نه تعلیق!» حالا چه طور شده امروز می فرمایید «البته که نه!» بعد رئیس جمهور محترم در همین نشست با طرح یک پرسش اعجاب انگیزتری می فرمایند: «چرا ما واقعیت‌ها را به خوبی و با روشنی برای مردم نمی گوییم؟!» خوب، این سؤال مردم از رئیس جمهور محترم است؛ چرا واقعیت‌ها را به مردم نمی‌گویید؟ واقعیت‌های برجام را منتقدین به شما گفتند، شما و دوستانتان با چوب اهانت و تمسخر، آنها را راندید. حالا خودتان بگویید چرا آن وعده‌ها عملی نشد، تعامل با جهان صورت نگرفت، سرمایه گذاری هم به دنبال آن شکل نگرفت؟!
امروز دولت مانده است با رکود، بیکاری، تورم، تعطیلی نزدیک به 60 درصد کارخانه‌ها و بنگاه‌های کوچک، واردات بی رویه، افزایش نجومی حجم نقدینگی، بدهی پنج برابری دولت به بانک ها و بنگاه های اقتصادی، ورشکستگی بانک‌ها و...
اگر دولت قدری همت خود را معطوف به بکارگیری نقدینگی عظیم در داخل و جلب سرمایه گذاران داخلی و هدایت استعدادهای شگرف ملت در بهبود فضای کسب و کار می کرد، آیا نتیجه بهتری نمی‌گرفت؟ آیا اگر دولت و رئیس جمهور با منتقدین از روی مهر سخن می‌گفتند و اتحاد ملی و انسجام اسلامی را به معنای واقعی شکل می دادند، به اهداف نظام و انقلاب نزدیک تر نبودند؟
اینها سؤالاتی است که باید در پایان دوره چهار ساله اول، جناب حجت الاسلام والمسلمین روحانی به آن پاسخ دهند.
حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام در عهدنامه مالک اشتر در توصیه ای حکیمانه به او می فرماید: «اگر مردم گمان بدی در باره تو پیدا کردند عذر خود را برای آنها آشکار کن.» کمترین کاری که رئیس جمهور در پاسخ به سؤالات مردم و مطالبات آنها می تواند انجام دهد، پذیرش همین توصیه حکیمانه است.