سخنی با وزیر اقتصاد و دارایی

(14 شهریور 1400)

آقای دکتر خاندوزی، وزیر محترم اقتصاد و دارایی در نخستین روزهای استقرار در سمت خطیر خود در جمع مدیران عالی سازمان امور مالیاتی مطالب خوب و راهگشایی را فرمودند. به جملات زیر دقت کنید:
- الان دوران بحث‌های نظری نیست، سال‌های پیش‌رو سال‌های کار است .
- باید تلاش کنیم در چهار سال اول پیش‌رو نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی را به 50 درصد رشد دهیم.
- مالیات ستانی را باید هوشمند و عادلانه کنیم.

این حرف‌های خوب ، شیک و قشنگ را اگر دقیق عملیاتی کنیم نه‌تنها کسری بودجه سال 1400 را می‌شود صفر کرد بلکه یک مبلغ نجومی هم اضافه آورد و در بودجه سال 1401 می توان مبنا و پایه درآمد حقیقی دولت قرار داد. برای عملیاتی کردن این بیانات باید به بودجه مصوب 1400 برگردیم و موانع پیش‌روی را برداشت.
1- وقتی در بند الف تبصره یک قانون بودجه سال 1400 بزرگ‌ترین بنگاه اقتصادی دولت در حوزه نفت و گاز که سومین شرکت بزرگ نفتی جهان است معاف از دادن مالیات هستند چگونه می توان نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی را 50 درصد رشد داد و مالیات ستانی را هوشمند و عادلانه کرد.
2- 80 درصد اقتصاد کشور در دست دولت است. اقتصاد ایران بیستمین اقتصاد جهان است وقتی در صفحه 73 بودجه سال 1400 رقم مالیات عملکرد شرکت‌های دولتی تنها 4 هزار میلیارد تومان است و آن‌هم معلوم نیست درست بپردازند   چگونه می شود ا ز مالیات‌ستانی هوشمند و عادلانه سخن گفت! آن‌هم با تولید ناخالص ملی در حدود 1000 میلیارد دلار که سهم بخش دولتی دراین‌باره تعیین کننده است.
3- در جدول شماره 5 درآمدهای دولت صفحه 74 لایحه بودجه ، رقم مالیات‌های اتفاقی در سطح ملی صفر و در سطح استان 21 میلیارد تومان نوشته شده است. دولت اگر در مؤسسه‌ای، کارمند یا کارگری 250 هزار تومان پاداش بگیرد بر آن به عنوان درآمد اتفاقی مالیات می‌بندد اما یک تاجر وقتی نرخ ارز یا طلا تغییر می‌کند با درآمد دلاری و ده‌ها کیلو طلا صاحب میلیاردها تومان درآمد اتفاقی می‌شود هیچ چتر مالیاتی روی او نیست. 
در همین تهران پایتخت کشور صاحب برج‌های سر به فلک کشیده با گرانی مسکن صاحب درآمدها و ثروت اتفاقی نجومی می‌شوند که اندازه آن قابل احصاء نیست، اما هیچ چتر مالیاتی روی آن‌ها نیست. چگونه می‌خواهید آنجا مالیات ستانی را هوشمند و عادلانه کنید؟! رقم 21 میلیارد تومان درج شده در جدول شماره 5 یک شوخی تلخ و بی‌مزه است . آن زمان که این ارقام در بودجه سال 1400 در دولت بررسی می شد وزیر سابق دارایی واکنشی از خود نشان نداد، الان آقای خاندوزی شما در تغییر این اعداد و ارقام واهی چگونه می‌خواهید عمل کنید؟! آن وقت که بودجه 1400 در مجلس بررسی می‌شد نمایندگان هم به فکر افزایش اعتبارات مناطق خود بودند. الان چگونه می‌توان این اعداد و ارقام را تصحیح و واقعی کرد.
4- بازگردیم به بودجه 1400 بزرگترین بنگاه اقتصادی دولت در حوزه نفت و گاز وفق بند الف تبصره یک، معاف از تقسیم سود سهام است. ماده 10 و 11 قانون محاسبات و اصل 53 قانون اساسی در این تصویب نقض شده است اول کسی که باید صدایش برای حفظ توازن بودجه و دفاع از درآمد عمومی و دریافت‌های دولت درآید وزیر اقتصاد در هیئت دولت به هنگام تصویب بودجه است. اما او سکوت کرده است! آیا شما می‌خواهید به این سکوت ادامه دهید.
5- دولت در بودجه 1400 ردیف درآمدی به نام انفال ، که اصلی‌ترین درآمد دولت اسلامی وفق اصل 45 قانون اساسی می باشد را نادیده گرفته است. ایران با 85 نوع ماده معدنی با 13 هزار معدن فعال رکوردهای تولید جهانی دارد. سهم معادن در تولید ناخالص داخلی یک سهم تعیین‌کننده است اما در جدول شماره 5 که درآمدهای دولت احصاء شده فقط 4 هزار میلیارد تومان در این ردیف احصاء شده است حال آنکه سود یک شرکت فولاد یا شرکت سیمان یا ... رقم‌های 10 برابری این اعداد را نشان می‌دهد. این سودهای نجومی نشان می‌دهد، حقوق دولت و درآمد عمومی با حذف ردیف «انفال» و به جای آن جعل ردیف «بهره مالکانه» نادیده گرفته شده است!
6- از این دست مثال‌ها با آدرس مشخص در بودجه 1400 و بودجه‌های سالیانه گذشته زیاد می‌توان نشان داد به‌ویژه در ردیف‌هایی که «جمعی- خرجی» درآمدها و هزینه‌های دستگاه‌ها را احصاء کرده‌اند.
مقام معظم رهبری موضوع کسری بودجه، مسئله خلق پول ، افزایش نقدینگی، کاهش ارزش پول ملی و کاهش قدرت خرید مردم و ... را به عنوان مهم‌ترین مسائل کشور دانستند و از دولت خواستند برای آن راه‌حل جدی و نه موقتی پیدا کنند.
جناب آقای خاندوزی شما نیک می‌دانید ریشه تورم و سقوط ارزش پول ملی، کسری بودجه دولت است موارد شش‌گانه فوق را که ذکر کردم، بخش‌های عظیم درآمدی دولت است که برخلاف اصل 53 ، اصل 45 ، اصل 44 ، اصل 52 و اصل 51 توسط رئیس دولت از درآمدهای دولت حذف می شود و بودجه دولت دچار کسری می‌شود. دولت در بودجه سال 1400 حدود 400 هزار میلیارد تومان کسری دارد. یعنی دخل و خرج آن با هم نمی‌خواند دولت با این صورت مالی و حساب سود و زیان یک دولت فقیر است . این دولت چگونه می تواند چهره فقر را از اقشار محروم بردارد؟!
مقام معظم رهبری فرمودند : هر لایحه که می‌دهید یا تصمیم که می‌‌گیرید باید یک پیوست عدالت داشته باشد و منافع طبقات ضعیف را در نظر بگیرید و آن‌ها را پایمال نکنید.
این دره عظیم فقر و غنا و فاصله عظیم ثروتمندان و فقیران ناشی از همین سیاست مالیات‌گیری از فقرا و نادیده گرفتن اخذ مالیات از ثروتمندان است. این فاصله وحشتناک فقرو غنا ناشی از عدم احصای درآمدهای نجومی دولت در بودجه کل کشور و هضم آن در دستگاه‌های دولتی و شرکت‌های دولتی به عنوان «منابع مالی در اختیار» است که به هیچ دردی جز توهم ساختاری کسری بودجه نمی‌خورد.
جناب آقای خاندوزی اگر بخواهید مالیات ستانی را هوشمند و عادلانه کنید اگر بخواهید نسبت مالیات را به تولید ناخالص داخلی 50 درصد رشد دهید نباید اجازه دهید به هیچ بهانه‌ای قانونی یا غیرقانونی جلوی اخلال در دریافت‌ها و پرداخت‌های خزانه صورت پذیرد. لازمه این مهم بازیافت منابع درآمد عمومی دولت و جلوگیری از هرزرفت منابع و از همه مهم‌تر واقعی‌کردن هزینه‌های دولت است.
شما به عنوان وزیر اقتصاد و دارایی و نیز داشتن معاونت خزانه‌داری در این وزارتخانه اختیارات وسیع قانونی برای جبران این کاستی‌ها دارید. اگر شجاعانه عمل کنید حتما نتیجه می‌گیرید.